Άρθρο του Κώστα Τζαβάρα στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ»
Στη μνημειώδη διάλεξή του το 1998 στο Στάνφορντ, «Το πανεπιστήμιο άνευ όρων», ο Ζακ Ντερριντά υπερασπίζεται το «νέο» πανεπιστήμιο ως χώρο εντός του οποίου θα λέγεται ελευθέρως και δημοσίως καθετί που απαιτούν η έρευνα, η γνώση και η απρόσκοπτη αναζήτηση της αλήθειας. Ανιχνεύει δε τη δυνατότητα οργάνωσης και λειτουργίας του σε συνάρτηση με τις κοινωνικές, οικονομικές και ηθικοπολιτικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε τόπο και επηρεάζουν την ακαδημαϊκή ζωή.
Στην Ελλάδα όμως σήμερα κανείς δεν ενδιαφέρεται για το πανεπιστήμιο του μέλλοντος. Αντιθέτως, στο επίκεντρο του δημόσιου διαλόγου για την ανώτατη εκπαίδευση τίθεται η ανατροπή της στρατηγικής «κάθε πόλη και ΑΕΙ». Ματαίως, γιατί η Πολιτική αυτή επικράτησε μεταδικτατορικά και έχει ήδη προ πολλού εξαντληθεί.
Ένα βέβαια από τα σοβαρότερα προβλήματα που πλήττουν την ανώτατη εκπαίδευση προέκυψε από τα αποτελέσματα των τελευταίων εισαγωγικών εξετάσεων: το 43% των Πανεπιστημιακών Τμημάτων (186) είχαν βάση εισαγωγής μικρότερη του 10.
Αυτό το πρόβλημα ορθώς αντιμετωπίστηκε από την Υπουργό Παιδείας με την καθιέρωση ελάχιστης βάσης εισαγωγής στα ΑΕΙ και αναμένεται ότι θα οδηγήσει στο κλείσιμο δεκάδων σχολών, αλλά δεν θα θεραπεύσει το ποιοτικό έλλειμμα κάποιων πανεπιστημίων. Ευχής έργον θα ήταν εξάλλου, εντός του 2021, να έχει ψηφιστεί και ο νόμος για την ίδρυση των σχολών εφαρμοσμένων επιστημών (ΤΕΙ), ώστε να διαμορφωθεί συνολικά και οριστικά το ακαδημαϊκό τοπίο της χώρας.
Παρ’ όλα αυτά, εντελώς πρωθύστερα, εν αναμονή της οριστικής διαμόρφωσης της νέας αυτής ακαδημαϊκής πραγματικότητας, το Πανεπιστήμιο Πατρών, υποκαθιστώντας την Κυβέρνηση (Ν. 4885/2017 άρθρα 10 και 5), αποφάσισε τη μεταφορά, συγχώνευση και κατάργηση έξι περιφερειακών του Τμημάτων. Πλην όμως η απόφαση αυτή, μετά από διάφορες «παρεμβάσεις» πολιτικών παραγόντων της Αχαΐας και Αιτωλοακαρνανίας, τροποποιήθηκε και κατήντησε να αφορά μόνο το κλείσιμο των δύο τμημάτων του Πύργου και της Αμαλιάδας, όπου από εικοσαετίας λειτουργούσαν ΤΕΙ πολιτισμικών επιστημών λόγω της Αρχαίας Ολυμπίας και γεωπονικού ενδιαφέροντος λόγω του ηλειακού κάμπου με τον γνωστό εξωστρεφή παραγωγικό δυναμισμό του.
Η απόφαση όμως αυτή, που προβλήθηκε ως απαρχή εξορθολογισμού του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας, δεν υπαγορεύτηκε από ακαδημαϊκά κριτήρια, γιατί τότε θα έπρεπε να προηγηθεί το κλείσιμο 87 άλλων Τμημάτων που είχαν δεχθεί φοιτητές με μικρότερη βάση από τη Μουσειολογία Πύργου (και 47 σε σχέση με τη Γεωπονία Αμαλιάδας).
Άραγε δεν είναι παράλογο πρώτα να συντάσσεται ο χάρτης και μετά να δημιουργείται η πραγματικότητα που θα αποτυπώσει; Και ποια ακαδημαϊκά κριτήρια μπορεί να υπηρετεί μια τέτοια απόφαση της Συγκλήτου, όταν αρχικά μεν προέβλεπε για το 2021-2022 εκατό εισακτέους για κάθε Τμήμα της Ηλείας και εν μια νυκτί το 100 έγινε 0;
Απέναντι σε αυτή την άνιση και άδικη μεταχείριση αντέδρασα. Διατύπωσα με ορθολογικά επιχειρήματα κριτική και ανέμενα απαντήσεις. Δέχθηκα όμως δημοσίως καταιγισμό αρνητικών χαρακτηρισμών που προσέβαλαν την αξιοπιστία του προσώπου μου, χωρίς να κλονίσουν την ορθότητα των επιχειρημάτων μου. Ούτε τοπικιστής είμαι, ούτε λαϊκιστής, ούτε αντάρτης, ούτε συντηρητικός. Διεκδικώ απλώς το δικαίωμα να είμαι ο εαυτός μου. Να είμαι υποκείμενο με συνείδηση του λόγου και της δράσης μου και αν χρειαστεί σ’ αυτούς τους μικρόψυχους καιρούς να μπορώ να επιστρέφω στον εαυτό μου ασκώντας την αρετή της σιωπής.
