Ο τουρκικός τουρισμός και οι επενδύσεις ανθούν στην Ελλάδα, με όλο και περισσότερους Τούρκους να εξασφαλίζουν ακίνητα και να εξαγοράζουν τις λεγόμενες «χρυσές βίζες» για την ΕΕ.
Η σχέση της Ελλάδας με τους Τούρκους γείτονές της κυμαίνεται από αμφίθυμη έως δύσκολη εδώ και πολύ καιρό. Κατά κανόνα, η Τουρκία αντιμετωπίζεται ως ένας απρόβλεπτος και επιθετικός γείτονας από τον οποίο η Ελλάδα χρειάζεται να προστατευτεί. Αυτός είναι μέρος του λόγου που η Αθήνα ξοδεύει το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα.
Ταυτόχρονα, οι Τούρκοι έχουν σχεδόν πάντα θερμή υποδοχή, είτε ως τουρίστες είτε ως επενδυτές — ειδικά όταν ξοδεύουν χρήματα στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου της Ελλάδας, γνωστά και ως Δωδεκάνησα, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Δεν είναι τόσοι πολλοί τουρίστες – εγχώριοι ή ξένοι – τείνουν να φτάσουν εδώ. Το 2024, ο αριθμός των επιβατών πορθμείων από την Τουρκία στην Ελλάδα εκτινάχθηκε στο 1,5 εκατομμύριο, αυξημένος δραματικά από 800.000 το 2023.
Η εισροή Τούρκων στο μικροσκοπικό νησί της Λέρου, για παράδειγμα, μοιάζει για κάποιους σαν μια εισβολή. Μέχρι πριν από μόλις 20 χρόνια, το νησί είχε μια απαίσια φήμη, γνωστό ως το σπίτι ενός από τα πιο διαβόητα ψυχιατρικά ιδρύματα της Ευρώπης. Σήμερα είναι ένας παράδεισος διακοπών για τους Τούρκους επισκέπτες.
Ένα ταξίδι με πλοίο από το Turgutreis, κοντά στην Αλικαρνασσό της Τουρκίας, στη Λέρο διαρκεί μόνο μία ώρα. Για να φτάσετε εκεί από τον Πειραιά, από την άλλη πλευρά, χρειάζονται 10 ώρες. Αυτό σημαίνει ότι εκατοντάδες Τούρκοι φτάνουν στη Λέρο κάθε μέρα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες — με πολλούς από αυτούς να έχουν επίσης σπίτια στο νησί. Οι ντόπιοι εκτιμούν τους καλοπροαίρετους επισκέπτες από την άλλη ακτή του Αιγαίου που έρχονται για να απολαύσουν καλό φαγητό και ποτό.
Η ίδια είναι η κατάσταση σε Λέσβο, Χίο και Σάμο. Από τότε που ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψαν μια απλοποιημένη συμφωνία τουριστικής βίζας για 10 νησιά του Αιγαίου της Ελλάδας το 2023, οι Τούρκοι έσπευσαν να επισκεφθούν. Και δεν έρχονται μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες. Χιλιάδες, για παράδειγμα, επέλεξαν να γιορτάσουν το Eid al-Fitr, το τέλος του Ραμαζανιού, εδώ στα τέλη Μαρτίου.
Αυξάνονται οι τουρκικές επενδύσεις στην Ελλάδα
Όχι μόνο ο τουρκικός τουρισμός ανθεί στην Ελλάδα, αλλά και οι τουρκικές επενδύσεις. Αν και οι τουρκικές επενδύσεις παρέμειναν σχετικά μέτριες το 2024 (485 εκατομμύρια ευρώ (548 εκατομμύρια δολάρια) σε σύγκριση με 6,8 δισεκατομμύρια ευρώ σε γερμανικές επενδύσεις για παράδειγμα), η Κεντρική Τράπεζα της Δημοκρατίας της Τουρκίας λέει ότι έχει δεκαπλασιαστεί από το 2022.
Οι Τούρκοι επενδύουν κυρίως σε ακίνητα, γιατί αυτό τους ανοίγει την πόρτα για να αποκτήσουν τη λεγόμενη «χρυσή βίζα» που τους επιτρέπει να διαμένουν στην Ελλάδα για πέντε χρόνια και να ταξιδεύουν ελεύθερα εντός της ζώνης Σένγκεν. Μόνο οι Κινέζοι έχουν δείξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το ειδικό επενδυτικό πρόγραμμα. Το 2024, η Ελλάδα έλαβε συνολικά 9.289 αιτήσεις για χρυσή βίζα — 1.356 προέρχονταν από Τούρκους πολίτες.
Ελεύθερη μετακίνηση — για τους πλούσιους
Το πρόγραμμα βοήθησε αρκετούς πλούσιους πολίτες εκτός ΕΕ να αποκτήσουν πρόσβαση στην Ελλάδα και την ευρύτερη ΕΕ. Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα έχει εκτοξεύσει τις τιμές των κατοικιών στα ύψη, ειδικά σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Αυτό σημαίνει ότι είναι όλο και πιο δύσκολο για τον μέσο Έλληνα να βρει οικονομικά προσιτή στέγαση. Το ίδιο συνέβη και στην Ισπανία, η οποία τελικά έκανε την κυβέρνηση της Μαδρίτης να καταργήσει το δικό της πρόγραμμα χρυσής βίζας μόλις πριν από λίγες ημέρες.
Αλλά η Αθήνα εμμένει στο επενδυτικό της πρόγραμμα, αν και αυξάνει το ελάχιστο επιτόκιο επένδυσης που απαιτείται για να αποκτήσει ένα.
Όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα, οι επενδυτές έπρεπε να ορίσουν τουλάχιστον 250.000 ευρώ για να λάβουν πενταετή άδεια παραμονής στην Ελλάδα. Μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου 2024, το ποσοστό αυτό είχε ανέλθει σε 800.000 ευρώ για τις περιοχές της Αττικής, της Θεσσαλονίκης, της Μυκόνου, της Σαντορίνης, καθώς και οποιωνδήποτε άλλων νησιών με περισσότερους από 3.100 κατοίκους. Το ελάχιστο ποσό των 400.000 ευρώ έχει τεθεί σε εφαρμογή για την υπόλοιπη χώρα.
Παρά την απότομη αυτή αύξηση, η ζήτηση από Κινέζους, ΗΠΑ, Ρώσους, Ισραηλινούς και Τούρκους πολίτες παραμένει υψηλή. Πολλοί Τούρκοι, φαίνεται, μπορούν να αντέξουν οικονομικά να αγοράσουν ακίνητα στο εξωτερικό, και αυτό αφορά τους συντηρητικούς στην Ελλάδα — ιδιαίτερα στη βορειοανατολική Θράκη και στα Δωδεκάνησα, δύο περιοχές που βρίσκονται κοντά στην Τουρκία.
Ανησυχία για «επιθετικές τουρκικές αγορές ακινήτων» στην Ελλάδα
Εν τω μεταξύ, το κυβερνών κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ) χρησιμοποιεί το θέμα για πολιτικούς σκοπούς. Ορισμένοι πολιτικοί που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «παραδοσιακή δεξιά» είναι δυσαρεστημένοι με τις πολιτικές του πρωθυπουργού Μητσοτάκη έναντι της Τουρκίας. Πιστεύουν ότι ο πρωθυπουργός είναι πολύ επιεικής με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν και ότι θα πρέπει να είναι πιο σκληρός όταν τον αντιμετωπίζει.
Επιπλέον, οι συντηρητικοί βουλευτές της ΝΔ έχουν την ακροδεξιά ανάσα καθώς αυτοί συνεχίζουν να κερδίζουν δημοτικότητα — οδηγώντας τους συντηρητικούς πολιτικούς της ΝΔ να παρουσιάζονται ως παθιασμένοι πατριώτες. Στα τέλη Μαρτίου, 11 πολιτικοί της ΝΔ απευθύνθηκαν στο κοινοβούλιο με ανησυχίες για «επιθετικές αγορές ακινήτων» από άτομα με τουρκικές ρίζες.
Οι πολιτικοί ζήτησαν από τα κυβερνητικά υπουργεία να τους παράσχουν πληροφορίες για τον συνολικό όγκο των αγορών ακινήτων στη Θράκη, τη Λέσβο, τη Λήμνο, τη Χίο και τα Δωδεκάνησα. Αν και η απάντηση δεν έχει δοθεί ακόμη, οι πολιτικοί της ΝΔ που εξέφρασαν την ανησυχία τους έχουν ήδη ανεβάσει το προφίλ τους.
Υπήρξε επίσης κάποια δημόσια ανησυχία ότι Τούρκοι κατάσκοποι ή γκάνγκστερ μπορεί να είναι μεταξύ εκείνων που αγοράζουν περιουσία. Αν και δεν έχουν δημοσιευθεί στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ή να διαψεύδουν τέτοιες ανησυχίες, οι ελληνικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν όντως εξετάσει προσεκτικά αρκετές πρόσφατες αγορές ακινήτων από το εξωτερικό.
Πηγή: DW
